Chương trình giảm nghèo bền vững: Nguồn vốn chính sách giữ vai trò trụ cột tại các địa phương sau hợp nhất

Giảm nghèo bền vững - nhiệm vụ xuyên suốt của Chính phủ

Giảm nghèo luôn được Đảng, Nhà nước và Chính phủ xác định là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, xuyên suốt trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội. Trong giai đoạn mới, giảm nghèo không chỉ dừng lại ở việc nâng thu nhập mà được tiếp cận theo hướng đa chiều, bảo đảm người dân được tiếp cận đầy đủ các dịch vụ xã hội cơ bản như y tế, giáo dục, nhà ở, nước sạch, thông tin và việc làm.

Triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững, Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách đồng bộ, từ hỗ trợ sinh kế, đào tạo nghề, tạo việc làm đến tín dụng ưu đãi. Trong đó, tín dụng chính sách xã hội được coi là công cụ quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu giảm nghèo bền vững, bởi đây là giải pháp trực tiếp hỗ trợ người dân phát triển sản xuất, tạo thu nhập và tự vươn lên thoát nghèo.

Thông qua hệ thống Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH), nguồn vốn ưu đãi của Nhà nước được chuyển tải trực tiếp đến hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo, người lao động, học sinh sinh viên và các đối tượng yếu thế. Cách làm này vừa bảo đảm đúng đối tượng, vừa tạo điều kiện để người dân tiếp cận vốn thuận lợi, an toàn.

Theo thống kê của Ngân hàng Chính sách xã hội đến nay, tổng nguồn vốn tín dụng chính sách trên phạm vi cả nước đạt hơn 422 nghìn tỷ đồng, tăng trưởng ổn định qua các năm. Đáng chú ý, nguồn vốn ủy thác từ ngân sách địa phương đạt trên 63.500 tỷ đồng, chiếm hơn 15% tổng nguồn vốn, cho thấy vai trò và trách nhiệm ngày càng rõ nét của chính quyền các cấp trong thực hiện công tác giảm nghèo. Thông qua nguồn vốn này, hàng triệu lượt hộ nghèo và các đối tượng chính sách đã được vay vốn ưu đãi để đầu tư sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm. Hiệu quả của tín dụng chính sách thể hiện rõ ở việc tạo việc làm cho hàng trăm nghìn lao động mỗi năm, hỗ trợ học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn tiếp tục học tập, xây dựng hàng triệu công trình nước sạch, nhà ở cho hộ nghèo và nhà ở xã hội.

Không chỉ dừng ở hỗ trợ tài chính, tín dụng chính sách còn được triển khai gắn với mô hình giao dịch tại xã, phường, thông qua các tổ chức chính trị – xã hội nhận ủy thác. Nhờ đó, việc bình xét cho vay được thực hiện công khai, minh bạch, sát thực tế từng thôn, xóm, tổ dân phố, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng vốn.

Khẳng định vai trò trụ cột của tín dụng chính sách

Quá trình sắp xếp, hợp nhất đơn vị hành chính đã và đang tạo ra những thay đổi lớn về không gian quản lý, dân cư và điều kiện kinh tế – xã hội tại nhiều địa phương. Nhiều xã, phường mới có địa bàn rộng, dân cư phân tán, tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo còn cao, đặt ra yêu cầu cấp thiết về ổn định an sinh xã hội.

Trong bối cảnh đó, việc bảo đảm không gián đoạn các chính sách giảm nghèo, đặc biệt là tín dụng ưu đãi, được xem là nhiệm vụ trọng tâm. Thực tế cho thấy, tại các địa phương sau hợp nhất, tín dụng chính sách đã trở thành “lực đỡ” quan trọng, giúp người dân sớm ổn định đời sống, duy trì và mở rộng sản xuất.

Tại tỉnh An Giang, sau quá trình kiện toàn tổ chức và sắp xếp đơn vị hành chính, chi nhánh NHCSXH tỉnh tiếp tục duy trì đầy đủ các điểm giao dịch xã, bảo đảm người dân không bị gián đoạn trong tiếp cận vốn. Đến hết năm 2025, tổng nguồn vốn tín dụng chính sách của tỉnh đạt khoảng 13.488 tỷ đồng, tăng hơn 1.600 tỷ đồng so với đầu năm. Riêng nguồn vốn ủy thác từ ngân sách địa phương đạt gần 1.300 tỷ đồng, chiếm gần 10% tổng nguồn vốn. Thông qua các chương trình cho vay, toàn tỉnh đã có gần 69.000 lượt hộ nghèo và các đối tượng chính sách được tiếp cận vốn, góp phần tạo việc làm cho hơn 20.000 lao động, hỗ trợ hàng nghìn học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn tiếp tục học tập.

Giám đốc Chi nhánh NHCSXH tỉnh An Giang Đoàn Công Thiệt, cho biết: “Trong bối cảnh nhiều xã, phường sau hợp nhất có địa bàn rộng, chúng tôi ưu tiên duy trì giao dịch tại cơ sở, rút ngắn thủ tục, bảo đảm nguồn vốn đến đúng đối tượng, nhất là hộ nghèo và đồng bào dân tộc thiểu số”.

Gia đình ông Danh Sa Rây ở xã Định Hòa (cũ) là một minh chứng cụ thể. Từ khoản vay 40 triệu đồng, ông đầu tư chăn nuôi dê, tận dụng nguồn thức ăn sẵn có để giảm chi phí. Sau thời gian chăm sóc, đàn dê phát triển ổn định, mang lại thu nhập thường xuyên, giúp gia đình thoát nghèo và tiếp tục tái đầu tư sản xuất.

Hay tại Đắk Lắk, sau khi sáp nhập các xã, nhiều địa bàn có số hộ nghèo, cận nghèo còn lớn. Xã Ea Ning (mới) hiện có trên 200 hộ nghèo và hơn 300 hộ cận nghèo. Để thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững, địa phương xác định tín dụng chính sách là giải pháp trọng tâm.

Theo thống kê, đến cuối năm 2025, tổng dư nợ tín dụng chính sách tại xã Ea Ning đạt trên 180 tỷ đồng, tập trung cho các mô hình trồng cà phê, sầu riêng, hồ tiêu, chăn nuôi gia súc và phát triển dịch vụ nông thôn. Nguồn vốn được giải ngân kịp thời, giúp người dân ổn định sản xuất, nâng cao thu nhập.

Giám đốc Phòng giao dịch NHCSXH Cư Kuin Lê Đức Minh, cho biết: “Sau hợp nhất, chúng tôi phối hợp chặt chẽ với chính quyền xã để rà soát nhu cầu vay vốn, bảo đảm hộ nghèo, hộ cận nghèo đủ điều kiện đều được tiếp cận vốn ưu đãi, qua đó ổn định đời sống và hạn chế tái nghèo”.

Tại các tỉnh miền Trung, nơi thường xuyên chịu tác động của thiên tai, tín dụng chính sách tiếp tục là điểm tựa quan trọng cho người dân phục hồi sản xuất. Nhiều hộ sản xuất, kinh doanh vùng khó khăn đã tiếp cận vốn theo Quyết định 31/2007/QĐ-TTg để đầu tư phát triển kinh tế hộ. Gia đình ông Đoạn Thanh Dũng ở xã Lao Bảo là một ví dụ điển hình. Từ khoản vay 100 triệu đồng, ông đầu tư mở rộng trang trại tổng hợp gồm trồng cây ăn quả, nuôi lợn, dê và cá. Mô hình mang lại thu nhập ổn định trên 100 triệu đồng mỗi năm, góp phần tạo việc làm tại chỗ và nâng cao đời sống gia đình.

Hiện nay, tại địa bàn do Phòng giao dịch NHCSXH Hướng Hóa quản lý, hàng nghìn hộ đang vay vốn sản xuất, kinh doanh vùng khó khăn với tổng dư nợ hàng trăm tỷ đồng, góp phần giảm nhanh tỷ lệ hộ nghèo ở các xã miền núi.

Thực tiễn cho thấy, hiệu quả giảm nghèo chỉ bền vững khi tín dụng chính sách được gắn với hỗ trợ sinh kế. Tại nhiều địa phương, người vay vốn không chỉ được giải ngân mà còn được tham gia tập huấn kỹ thuật, chuyển giao khoa học công nghệ, tư vấn phương án sản xuất, kết nối tiêu thụ sản phẩm.

Thông qua các tổ chức chính trị – xã hội nhận ủy thác, công tác bình xét, kiểm tra, giám sát được thực hiện thường xuyên, giúp đồng vốn được sử dụng đúng mục đích, hạn chế rủi ro và nâng cao hiệu quả giảm nghèo.

Thực tiễn từ nhiều tỉnh, thành phố cho thấy, trong bối cảnh sắp xếp đơn vị hành chính, tín dụng chính sách xã hội tiếp tục giữ vai trò trụ cột của Chương trình giảm nghèo bền vững. Nguồn vốn ưu đãi không chỉ giúp người dân vượt qua khó khăn trước mắt mà còn tạo nền tảng phát triển lâu dài, ổn định xã hội và thúc đẩy tăng trưởng bao trùm.

Với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, sự vào cuộc đồng bộ của các bộ, ngành, địa phương và vai trò nòng cốt của NHCSXH, Chương trình giảm nghèo bền vững đang từng bước đi vào chiều sâu, góp phần hiện thực hóa mục tiêu không ai bị bỏ lại phía sau.